Het aanbod van ééndaagse team- en leiderschapstrainingen is overweldigend. Toets de term in via Google en er komen u een veelheid van vooruitzichten en beloftes tegemoet. Ambitieus en veelbelovend. ‘MBA in slechts één dag’. ‘Concrete tools om effectief te zijn als agile leider’. Maar ook  adviezen als ‘Hoe uw teamleden te motiveren’ en  ‘Coachend leidinggeven in een actieve ééndaagse training’. Op het oog lijkt het alsof leiderschap zó voor de hand liggend en eenvoudig is dat het in één dag is aan te leren. Dat wordt nog eens versterkt als het onderwerp wordt samengevat in een paar makkelijk te onthouden begrippen. ‘Het nieuwe aansturen: 5 tips om leiding te geven zonder de baas te zijn’. Of  overzichtelijk gehouden rijtjes als ‘De 4 stelregels van agile leiderschap’, ‘De 5 woorden die je een betere leider maken’ en tenslotte ‘De drie bouwstenen van high performance leiderschap’. Overzichtelijk en eenvoudig. En dat allemaal in één dag.

De praktijk wijst uit dat het allemaal wat complexer is. Zodanig complex dat je de vraag kunt stellen of dat met een ééndaagse activiteit kan worden opgelost. Veel van deze ééndaagse trainingen worden ingestoken op theorie. Ze zijn veilig omdat er vaak alleen horizontaal met gelijkgestemden wordt gesproken hoe het zou moeten en kunnen. Als het even kan in een luxueus resort of conferentie oord om de training voldoende aantrekkelijk te maken. Gedrag komt echter voort uit drijfveren en overtuigingen. Als die niet worden gemeten en besproken, is de kans klein dat er echt iets gaat veranderen. Leren, zeker als het om veranderen gaat, vergt confrontaties, de bereidheid jezelf kwetsbaar op te stellen en door reflectie kritisch naar jezelf te willen kijken.Daarnaast heeft dit leren minder effect als het niet binnen de groep plaatsvindt waar de leidinggevende deel van uitmaakt. Het sorteert pas echt effect als het ‘verticaal’ wordt uitgevoerd. Niet alleen met het individu maar met de gehele groep.

Leidinggevenden willen bij de aftrap van zo’n teamdag, als er besloten is om het met de gehele groep te doen, nog wel eens een oproep doen dat het vooral leuk en gezellig moet zijn. Onbedoeld diskwalificeren ze daarmee de dag tot een dagje-uit. Uiteraard zijn plezier en humor belangrijke ingrediënten binnen een team. Maar een  team- of leiderschapstraining is allesbehalve een dagje-uit. Het is een kostbare, moeizame en vaak confronterende investering in het team die niet onmiddellijk tot resultaat leidt. Die investering heeft alleen rendement als aan de volgende voorwaarden wordt voldaan.

Een duidelijke doelstelling

De eerste voorwaarde voor een zinvolle team- of leiderschapstraining is een duidelijke, vooraf opgestelde, doelstelling. Deze doelstelling is in overleg met de eindverantwoordelijke opgesteld. Deze spreekt de doelstelling voorafgaande aan de training uit. Daarmee demonstreert de leidinggevende zijn commitment. Een verandering wordt namelijk pas ingezet als de leidinggevende het voorbeeld geeft en de noodzaak tot verandering in woord en daad voorleeft.

Weten wat er leeft

De tweede voorwaarde is dat de trainers weten wat er speelt op de werkvloer. Wat is er aan de hand? Waarom loopt het niet? Waar wil men naar toe? Maar ook, wat leeft er binnen de verschillende geledingen? Dat kan middels gesprekken met leidinggevenden en medewerkers en door mee te kijken op de werkvloer. Pas als de dagelijkse perikelen in de training worden besproken kan een training zin hebben en tot iets tastbaars leiden.

Concretiseren van het vervolg

Tenslotte gaat het bij team- of leiderschapstrainingen om het effect op de langere termijn. Daarin leidt een training in eerste instantie tot onderlinge bewustwording. Een aanzet om inzicht te krijgen in de gang van zaken en de verhoudingen in het bedrijf. In de ideale wereld wordt die aanzet vertaald in een duidelijk geformuleerd ‘Hoe nu verder?’. Veel bedrijven en organisaties lukt het nog wel om die samenvatting te maken maar slagen er vervolgens toch niet in dat in de daarop volgende maanden verder te concretiseren. Dat lukt alleen als de leidinggevende zelf de samenvatting van die dag in een ‘Hoe nu verder?’ maakt en zich persoonlijk eigenaar maakt van het vervolgtraject. Zonder vervolgtraject met concrete stappen en doelen blijft de eendaagse training een eenmalige gebeurtenis.