Een militair voorbeeld van de Circle of Safety
Op 5 september 2009 komt de commando-eenheid van kapitein Gijs Tuinman bij één van de eerste operaties in Uruzgan, Afghanistan, in een goed voorbereide hinderlaag van de Taliban terecht. Korporaal Kevin van der Rijdt sneuvelt als kogels zijn kogelwerend vest frontaal doorboren. In het daarop volgende vuurgevecht slagen een kapitein en vijf sergeanten er in het lichaam van van der Rijdt onder zwaar vijandelijk vuur uit de hinderlaag terug te halen. Tuinman coördineert deze actie. Hij weet de Nederlandse Apaches op het doel te praten en het vijandelijke vuur te onderdrukken. De dood van van der Rijdt, zo vroeg in de uitzending, maakt indruk op de eenheid. Men beseft dat de reddingsactie meer slachtoffers had kunnen kosten maar het sneuvelen van van der Rijdt maakt de eenheid vastberaden om de missie voort te zetten. De helft van de eenheid van Tuinman van 40 man bestaat uit nieuwe gezichten die voor het eerst op missie zijn. Twintig van hen hebben, na het behalen van hun Groene Baret, net de Voortgezette Commando Opleiding bij het Korps Commandotroepen afgerond. Van der Rijdt was ook één van die nieuwelingen. Dat de oudere commando’s in de eenheid, een kapitein en vijf sergeanten, met gevaar voor eigen leven het lichaam van een onervaren nieuwkomer hebben weten veilig te stellen, heeft een enorm effect op de andere nieuwkomers. Het versterkt hun onderlinge vertrouwen en maakt de nieuwkomers duidelijk dat ze volwaardig lid van het team zijn.
Circle of Safety en vertrouwen
Vertrouwen is de belangrijkste basis van een goed functionerend team. Vertrouwen is niet iets wat je afspreekt. Het is een gevoel dat mensen onderling in een team hebben. Het is het resultaat van gezamenlijke waarden en normen die ze met elkaar door intensieve samenwerking hebben ervaren. In die cultuur durft iedereen zijn kwetsbaarheid te tonen en te leren van elkaars fouten zonder elkaar daarop af te rekenen. Binnen het team is ruimte voor inhoudelijke en intensieve discussie. Vertrouwen versnelt zo de besluitvorming, faciliteert het leren en bevordert de uitwisseling van kennis. Bij militaire eenheden ontstaat dat vertrouwen door het gezamenlijk ervaren van de beproevingen in de opleiding. Een basis die tijdens oefeningen verder wordt uitgebouwd als er intensief met elkaar moet worden samengewerkt. Leiders vervullen in dat proces een cruciale rol. Zij bepalen namelijk de omstandigheden waardoor teamleden zich veilig voelen en gewaardeerd worden. Zoals Simon Sinek in zijn boek ‘Leaders eat last’ treffend verwoordt ’they define the Circle of Safety’. Dat doen ze door duidelijk te zijn, zich open te stellen voor de ideeën van de teamleden, hen verantwoordelijkheid te geven maar ook te beschermen. Voor de leider vormen de waarden en normen zijn morele kompas. De primaire rol van de leider is zich te bekommeren om de mensen waar hij voor verantwoordelijk is.
Circle of Safety vereist ook optreden en aanspreken
Hoe bepalend de rol van de leider is bleek vorig jaar toen een bericht naar buiten kwam van uit de hand gelopen inwijdingsrituelen bij een andere militaire eenheid. Nieuwkomers waren door oudere soldaten en korporaals gepest en mishandeld. De nieuwkomers waren jonge soldaten die na het succesvol doorlopen van hun basisopleiding bij een operationele eenheid waren geplaatst. Geen kameraadschappelijke verwelkoming in hun nieuwe team maar vernedering en zelfs aanranding door hun directe leidinggevenden. Het gaat in dit geval gelukkig om incidenten maar het maakt de ernst van de incidenten er niet minder om. Het is dan ook goed dat er tegen de daders is opgetreden.
Succesvolle teams kunnen alleen ontstaan als leiders in staat zijn een Circle of Safety te creëren voor hun mensen. Dat geldt niet alleen voor militaire eenheden maar ook teams binnen het bedrijfsleven en de overheid. Zij moeten zorgen voor een klimaat van gezamenlijke waarden en overtuigingen en hun mensen het gevoel geven dat ze erbij horen. Als we als teamlid die Circle of Safety om ons heen voelen, zijn we bereid om alles binnen onze mogelijkheden te doen om de door de leider gestelde doelen te halen. Vertrouwen is niet alleen maar een kwestie van overtuigingen. Het is een fysieke en mentale reactie op het geloof dat iemand werkelijk begaan is met ons welzijn. De Circle of Safety is niet voor niets een belangrijk onderdeel in de Mission Command leiderschapsleergang.
