Een paar dagen geleden werd ik getriggerd door een uitspraak van Jeroen Otter, de coach van de shorttracksters. Na 28 jaar is het hem gelukt met het aflossingsteam goud te veroveren op Olympische Spelen waarmee, aldus Otter, zijn levenswerk is vervuld. Als team winnen is namelijk niet makkelijk volgens Otter vanwege ‘social loafing’. Social loafing is motivatieverlies van een individu op het moment dat deze in een groep moeten presteren.
Wüst, Schouten en de Jong behoren individueel tot de wereldtop en waren tot de dag van vandaag individueel goed voor drie gouden en één bronzen medaille. Ze presteerden matig in de kwartfinales van de achtervolging en plaatsten zich ternauwernood voor de halve finales waarin ze kansloos verslagen werden door de Canadese vrouwen. Er was geen chemie in het team en weinig vertrouwen. De onzekerheid was voorafgaande aan de halve finale pijnlijk van de gezichten van de schaatssters en hun bondscoach af te lezen. De uiteindelijk gewonnen bronzen medaille voelde slechts als een opluchting. Ook Kramer, Bosker en Roest presteerden niet als team en stonden zelfs helemaal met lege handen. Was het onderpresteren van al deze individuele toppers een gevolg van social loafing waar Otter over sprak?
Social Loafing ook in het dagelijkse leven
Social loafing zien we ook in het dagelijkse leven. Ik kan me nog het geklaag van mijn kinderen herinneren toen ze in groepjes een werkstuk moesten opleveren. In het groepje van 4 of 5 studenten ontbrak het vaak aan een klik, werden afspraken niet nagekomen, waren ze niet op elkaar ingespeeld en waren er altijd wel 1 of 2 die nauwelijks een bijdrage hadden geleverd aan het eindresultaat. Ook bij mijn klanten zie ik het fenomeen ‘social loafing’ voorkomen. Een groep monteurs die gezamenlijk verantwoordelijk is voor een aantal onderhoudsbeurten per dag en wanneer het eens tegenzit zijn het altijd dezelfde die wél maar ook niet bereid zijn een extra stap te zetten. De regionale brandweer waar het weer altijd dezelfde zijn die qua piketdiensten in de weekenden en op feestdagen de gaten dichtlopen of zich juist onttrekken aan deze diensten. Individueel allemaal prima vakmannen en vrouwen maar in het team passen ze zich niet aan en stellen ze hun eigen belangen veelal boven het teambelang.
Het tegenovergestelde van social loafing
Ik zie echter ook het tegenovergestelde gebeuren. Teams waarin mensen juist boven zichzelf uitstijgen. Mensen die bereid zijn wél een extra stap te zetten. Elkaar helpen om grenzen te verleggen en prestaties te verbeteren. Het ligt er ook aan hoe belangrijk je ‘team’ vindt in het realiseren van je doelen, wat voor waarden je hebt als team en hoe teamprestaties beoordeeld worden ten opzichte van individuele prestaties. In sterke teams waarin het onderlinge vertrouwen groot is, de mensen elkaar door en door kennen en bereid zijn voor elkaar door het vuur te gaan zijn medewerkers juist in staat boven zichzelf uit te stijgen.
Hoe voorkom je social loafing en laat je mensen juist boven zichzelf uitstijgen. Wanneer je dat laatste wilt bereiken, doe dan zoals die organisaties die geloven in het Mission Command credo ‘Niemands is belangrijker dan het team’. Een paar tips. Zorg ervoor dat in jouw team:
- Iedereen de gezamenlijke doelstelling van het team omarmt, begrijpt en een bijdrage heeft geleverd aan het plan om die doelen te halen.
- Iedereen die binnen jouw organisatie komt werken ‘samenwerken’ in het bloed heeft zitten. Daar selecteer je op. Los van de inhoudelijke vereisten werken er alleen mensen die willen samenwerken en is er geen plaats in het team voor de Romario’s van deze wereld.
- Samen wordt getraind op het primaire proces. De dames en heren van de achtervolgingsploegen trainden niet samen. Ze zijn individueel de beste van de wereld maar zonder teamtraining als ploeg en daar geen prioriteit aan geven, dan is het lastig om te winnen.
- Je pas naar huis gaat als het werk van het hele team klaar is.
- Je elkaars kwaliteiten kent en benut in het uitvoeren van het dagelijkse werk.
- Je elkaars bijdragen waardeert, complimenten geeft maar elkaar ook aanspreekt op ongewenst gedrag. Je bent er voor elkaar en valt elkaar nooit af (zoals voorafgaande aan de Olympische Spelen wel gebeurde in de dames achtervolgingsploeg). Niet praten ‘over’ maar ‘met’ elkaar.
Social loafing is iets wat veel mensen zullen herkennen. Wil je dat voorkomen en ben je er net als wij van overtuigd dat teams tot veel meer in staat zijn dan een verzameling individuen? Kijk dan nog eens naar bovenstaande tips of neem contact met ons op om hier eens over te sparren.
