Mission Command binnen de brandweer Amsterdam Amstelland

Leiderschapstraining voor bevelvoerders

Direct na zijn aantreden heeft de nieuwe commandant Brandweer Amsterdam Amstelland opdracht gegeven voor een leiderschapstraining voor bevelvoerders. In zijn ogen zijn zij bepalend voor de kwaliteit van de Amsterdamse Brandweer. Bevelvoerders zijn onder repressieve operationele omstandigheden de commandant op een TankAutoSpuit (brandweerauto) en geven dan direct leiding aan 5 brandwachten. In het dagelijkse leidinggeven op de kazernes zijn zo’n 5-6 bevelvoerders verantwoordelijk voor een bemanning van ca. 45 mannen en vrouwen. In totaal telt de Brandweer Amsterdam Amstelland zo’n 75 bevelvoerders. In de leiderschapstraining voor bevelvoerders wordt zowel aandacht aan ‘koud’ (dagelijkse gang van zaken op de kazerne) leiderschap als ‘warm’ (tijdens operationele inzet) leiderschap besteed.

De leiderschapstraining voor bevelvoerders is opgebouwd uit meerdere modules variërend van persoonlijk leiderschap, basis gesprekstechnieken, omgaan met weerstand, groepsdynamiek en enkele meerdaagse ‘warme’ trainingen op een oefencentrum. De trainingsmomenten kenmerken zich vooral door veel te ‘doen’ en concreet te oefenen. Daarbij vormt de dagelijkse casuïstiek, uit het leven gegrepen van de brandweer, de basis.

De rol van Mission Command in de leiderschapstraining voor bevelvoerders

Mission Command verzorgt een aantal modules in het traject. Aan de modules nemen telkens 12 bevelvoerders deel. De doelstelling van de eerste module is elkaar beter te leren kennen en de groep kennis te laten nemen van een aantal leiderschapsprincipes die tijdens de 3-daagse warme training de rode draad vormen. Waarbij aandacht wordt besteed aan het formuleren van het commanders intent, het gebruik maken van de kennis en vaardigheden van de groep en de wijze van communiceren. Om het reflecterend vermogen te vergroten hebben we de deelnemers kennis laten nemen van de After Action Review systematiek. Voor de eerste module hebben we gebruik gemaakt van het Commandotentenkamp in Roosendaal. Een sobere omgeving die uitermate geschikt bleek om, ver verwijderd van de dagelijkse hektiek, te werken aan de onderlinge cohesie.

Bevindingen nav de tweede module: leiderschapstraining voor bevelvoerders op het brandweeroefencentrum Weeze

De afgelopen twee weken stonden in het teken van de module ‘leiderschapstraining voor bevelvoerders onder operationele omstandigheden’. Een 3-daagse training op het Brandweeroefencentrum in Weeze (Duitsland) waarin de bevelvoerders werden onderworpen aan een serie brandweerscenario’s met oplopende moeilijkheidsgraad. Ron Aartsen en Egbert Ruijgrok hebben, in samenwerking met een aantal vakinhoudelijke trainers vanuit de Brandweer, namens Mission Command gekeken naar het leiderschap van de bevelvoerders. Beiden hebben jarenlang als respectievelijk officier en onderofficier gediend bij het Korps Commandotroepen. Naast trainer voor ‘Mission Command’ zijn zij actief binnen ‘De Harde Leerschool’; een organisatie die (jong)volwassen mannen van 18 jaar en ouder een nieuwe kans biedt om actief deel te nemen aan de maatschappij.

Wat is de meerwaarde van de eerste module leiderschapstraining voor bevelvoerders in Roosendaal geweest?

Het viel Ron en Egbert op dat de bevelvoerders, ondanks de corona-beperkingen, waardoor er maar liefst een jaar zat tussen de twee trainingsmodules, bewust de Mission Command beginselen benoemen en gebruiken in hun gedachtegang en communicatie.

Ron: We hebben destijds in september 2020 in een veilige omgeving een band van onderling vertrouwen en respect met hen weten op te bouwen. Wat daarbij natuurlijk helpt is dat we hun taal begrijpen en zelf spreken. En dat we natuurlijk zelf tijdens operaties vergelijkbare ingrijpende gebeurtenissen hebben meegemaakt. De bevelvoerders keken dan ook met tevredenheid terug op die 2-daagse in Roosendaal en waren oprecht verheugd om ons weer te zien. Ook al was de setting van deze leiderschapstraining voor bevelvoerders anders’. Egbert: ‘We hebben tijdens de eerste module in Roosendaal samen met de bevelvoerders hun persoonlijke ontwikkelpunten benoemd en geformuleerd. Deze persoonlijke ontwikkelpunten werden in de training in Weeze in eerste instantie door hen nog niet in het bewustwordingsbesef meegenomen. Maar daar kwam vrij snel verandering in. In de evaluatie na het eerste scenario was het al snel ‘Oh, ja..’ toen ze zelf, aangevuld door onze feedback, herinnerden wat ze destijds hadden vastgesteld. We konden met dat gegeven ook snel de diepte ingaan bij de volgende scenario’s.

Wat hebben jullie tijdens de 3-daagse leiderschapstraining voor bevelvoerders terug gezien van de Mission Command leiderschapsstijl?

Volgens Egbert heeft Mission Command als leiderschapsstijl duidelijk handen en voeten gekregen. ‘De scenario’s zorgden voor een stuk bewustwording waardoor nut en belang duidelijk werden. Met name in de fase richting incident, het vaststellen van een voorlopig plan en de verkenning bij aankomst is veel winst te behalen. Met welke boodschap stuur je je mensen op pad en welke informatie wil je terug hebben? Ook het communiceren van het commanders intent, wat gaan we doen en, in ’t geval van verkenning, waarom wil ik dit weten? Met een duidelijk commanders intent help je de brandwachten hun taak richting te geven en uit te voeren. Hierdoor ontvangt de bevelvoerder essentiële informatie om het voorlopig plan aan te scherpen en een definitief plan bekend te stellen’. Ron vult hem aan. ‘Als je de brandwachten een duidelijk intent geeft en hen verantwoordelijkheden geeft (het HOE), krijg je als bevelvoerder meer rust en overzicht. Waardoor hij op de juiste momenten z’n time out kan kiezen of zoals het in brandweertermen heet; Stop-en-denk na. Deze, op het eerste gezicht, verspilde tijd in de verkenning en Stop-en-denk na periodes vertalen zich terug in de uiteindelijke tijdswinst die geboekt wordt gedurende de gehele incident bestrijdingstijd. We hebben af en toe in gegrepen door een bevelvoerder echt te dwingen afstand te nemen en bijvoorbeeld te verbieden zelf het brandende pand in te gaan. Door gebruik te maken van de kwaliteiten van de brandwachten voelen zij zich ook verantwoordelijk voor een goede uitvoering. Niet onbelangrijk, want dat draagt bij aan draagvlak voor het leiderschap van de bevelvoerder’.

 In hoeverre zijn de bevelvoerders in staat om zichzelf en elkaar te reflecteren?

Ron en Egbert zijn van mening dat er op dit vlak nog wel wat valt te verbeteren. Deels omdat ze nog vast zitten in oude structuren maar ook omdat de ervaringen van de afgelopen jaren hun sporen hebben achter gelaten. ‘Ze spreken zich nog niet altijd open uit als het om zichzelf of een directe collega gaat’ volgens Egbert. ‘Dit beschermingsmechanisme vraagt een investering in het werken aan het vertrouwen. Niet alleen onderling maar ook tussen de bevelvoerders en de waarnemers. Vanuit Mission Command vullen wij dit in door waar te nemen zonder te (be)oordelen! Door vragen te stellen en uit te dagen zichzelf te spiegelen kwamen er openingen in dit oude patroon. Beetje bij beetje gingen de deuren open. Wat uiteindelijk ook resulteerde in mooie, open gesprekken en (zelf)reflectie’.

Wat verder een punt van aandacht bleek in deze leiderschapstraining voor bevelvoerders, was de AAR (After Action Review). Dit is een onderbelicht item binnen de Brandweer Amsterdam Amstelland. Ron: ‘Het gebeurt zeer summier en vaak is het een samenvatting van de actie door de bevelvoerder. Daarna is het snel inpakken en wegwezen. Wij hebben er vanuit Mission Command veel aandacht aan gegeven en het nut en belang van deze AAR duidelijk gemaakt. In onze ogen is het een echte Lessons Learned. Het verhaal moet uit de brandwachten komen. Wat was hun ervaring, hun gevoel en beleving? De bevelvoerder kan door gerichte vragen te stellen veel informatie krijgen over de inzet en de leermomenten die hieruit komen. Die kan en moet hij  benutten in volgende inzetten. Bijkomend aspect is dat je de brandwachten het gevoel geeft dat ze een rol en taak hebben binnen het team. Dat hun kwaliteiten erkend, gewaardeerd en benut worden. Dat ze vertrouwen en back up krijgen van hun bevelvoerder. In onze ogen vergroot dit het geaccepteerd leiderschap van de brandwachten naar de bevelvoerder. Wat met name ook in de koude setting z’n weerslag zal hebben’.

Hoe gaat het traject nu verder?

Aan het einde van deze module hebben de bevelvoerders in het bijzijn van de vakinhoudelijke trainers zichzelf maar ook elkaar beoordeeld. Die bevindingen hebben ze voor zichzelf in hun persoonlijk ontwikkelplan opgeschreven. Dat persoonlijk ontwikkelplan vorm de rode draad in het vervolg van het traject.  In de ogen van Egbert en Ron hebben zij als waarnemers van buitenaf, door hun observaties en de feedback, een belangrijke bijdrage kunnen leveren in de ontwikkelingscurve van de bevelvoerders. Een constatering die zij terug kregen van de deelnemende bevelvoerders en van hun collega trainers.

Direct Contact met Mission Command

Otto van Wiggen

E[email protected]
M: +31 6 20 32 83 42
LLinkedIn

Paul Schmidt

E: [email protected]
M: +31 6 53 64 13 27
LLinkedIn

Adres

De Nieuwe Aanleg 12
7431BR Diepenveen

Kvk-nummer
87781565

+31 242 022 383
[email protected]

Bestel boek

Niemand is belangrijker dan het team -
Otto van Wiggen

niemand is belangrijker dan het team

Bestel boek

Mission
Command -
Paul Schmidt

De wereld verandert, nu onze leiders nog - Paul Schmidt Mission Command